शाळा सुरु होऊन महिना झाला सुद्धा! अडीच महिन्याच्या सुट्टी नंतर, जेव्हा शाळा सुरु होते, मुले शाळेत जातात , तेव्हा जीवाला थोडी शांतता मिळणार म्हणून एकीकडे मन खुश असते तर दुसरीकडे 'आता रोज डब्यात काय?' ह्या प्रश्नाला सामोरे जाताना थोडी धाकधूक हि असते. पण ह्यावेळी ऋचाने हा प्रश्न स्वतःहून सोडवला.. 'महिन्याचे लंच आणि स्नॅकचे कॅलेंडर' करून डायरेक्ट माझ्या हातात टेकवले... इतके व्यवस्थित कॅलेंडर पाहून मी थक्कच झाले. अगदी ब्रेकफास्ट पासून ते दुपारच्या स्नॅक पर्यंत सगळे त्यात होते. खाली तळटीप dinner : 'aai's choice' :-) हे झाले वीकडे चे... वीकएंड साठी 'आजीचा खाऊ' (असे मराठीत) किंवा eating out/special dinner असे लिहिले होते.. बापरे.. आता 'आजीचा खाऊ' हि काय भानगड आहे? इथे कुठून आणू आजी? आणि ती हि खाऊ करणारी....
भारतात असते तर दोन्ही आजीनी वीकेंड च काय तर वीकडेला पण रोज वेगवेगळा खाऊ करून दिला असता.... भूक लागली असे म्हणायची वेळच आली नसती.. शिरा, पोहे, उपमा, वेगवेगळे लाडू.. नुसती ऐश.. wait a minute.. खरंच मी ऐश लिहिले का? आत्ता हि ऐश वाटते आहे पण त्यावेळी किती माजात आईला सांगायचे, 'आई भूक लागली आहे पण मला ते नेहमीचे शिरा-पोहे, चिवडा-लाडू नको.. काही तरी वेगळे कर..'... बिच्चारी आई.. मग ती कधी खमंग भाजणीचं थालीपीठ (वर छान लोण्याचा गोळा) तर कधी धिरडी तर कधी गुळपापडी असे करून द्यायची... घरी सतत कोणाचे न कोणाचे उपवास असल्याने शाबुदाणा खिचडी हा ऑपशन तर असायचाच.. तूप मेतकूट भात, फोडणीचा भात तर शिरा पोहे पेक्षा जास्त जवळचा वाटायचा.. आत्ता मिळणारे मॅग्गी, इन्स्टंट सूप असले पर्याय कधी नव्हतेच.. बाहेर जाऊन खायला रेस्टोरंट नव्हती पण ती कमी कधी जाणवली नाही. काही बदल, काही नवीन खावे वाटले तर आई नामक जेनी घरीच इडली, डोसा, पराठे, टोमॅटो ऑम्लेट, भेळ, पावभाजी असे प्रकार करायची.
अजुनी हि जेनी प्रत्येक भारतवारीच्या वेळी "मधा, तुला काय काय घेऊन जायचे आहे त्याची यादी पाठव हं.. म्हणजे माझ्या सवडीने मी सगळे करून ठेवेन". असे न चुकता सांगते. तिला कितीही सांगितले, आई तू नको हा व्याप करू, मी विकतचे घेऊन जाईन. ह्यावर तिचे ठरलेले उत्तर.. "मी आहे तोवर घेऊन जा नंतर आहेच विकतचे" कधी कधी प्रश्न पडतो का करतात आया असे? का इतके करतच राहतात? असो. विषयांतर नको.. नाहीतर ह्या विचारात "आजीचा खाऊ" मागे राहायचा..
शेवटी मी ऋचाला विचारले "आजीचा खाऊ" म्हणजे नक्की काय? तर म्हणाली अग, नाही का मला आवडते म्हणून आजीने ते काय काय दिले आहे, ते म्हणजे "आईचा खाऊ!" मला तिच्या उत्तराची कमाल वाटली.. खरंच ऋचाला आवडते म्हणून आई काय काय देत असते... थालीपीठाची भाजणी, चकली भाजणी, आंबोळ्यांचे पीठ, धिरड्याचे पीठ, लिंबाचे गोडे लोणचे, मेतकूट आणि ते हि सगळे स्वतःच्या हातचे.. घरी केलेले. नाही म्हणून चालतच नाही. अग तुझ्यासाठी नाही माझ्या नातीसाठी करते आहे. तुझी मुलगी, ना कसल्या पोळ्या खाते ना कसले लाडू, ना कसल्या खिरी. जे खाते ते तरी घेऊन जा.. असे बोलून निरुत्तर करते... हो बाई कर.. तू केल्या शिवाय तुझ्या नातीला काही चांगले चुंगले खायला मिळायचे नाही. असे म्हणण्याशिवाय पर्याय राहत नाही.
ऋचाने दिलेले "आजीचा खाऊ" हे नाव एकदम पटले!! आजी जे कौतुकाने खाण्यासाठी देते तो खाऊ, "आजीचा खाऊ".. आपली खाद्य संस्कृती समृद्ध करून पुढच्या पिढीत ती पोचवणाऱ्या ह्या माउलीला हे सांगायलाच हवे.... पण त्या आधी आई ब्रँड सॉरी सॉरी आजी ब्रँड गोडामसाल्याची गरम आमटी, आजी ब्रँड भाजणीत घोळवलेले वांग्याचे काप आणि भात असा फक्कड बेत करते... आणि मग तृप्त मानाने सांगते "तू ह्या जगातील बेस्ट कूक आहेस.. we love you and we love your खाऊ "आजीचा खाऊ"!!"
-मी मधुरा...
१५ सप्टेंबर २०१९
भारतात असते तर दोन्ही आजीनी वीकेंड च काय तर वीकडेला पण रोज वेगवेगळा खाऊ करून दिला असता.... भूक लागली असे म्हणायची वेळच आली नसती.. शिरा, पोहे, उपमा, वेगवेगळे लाडू.. नुसती ऐश.. wait a minute.. खरंच मी ऐश लिहिले का? आत्ता हि ऐश वाटते आहे पण त्यावेळी किती माजात आईला सांगायचे, 'आई भूक लागली आहे पण मला ते नेहमीचे शिरा-पोहे, चिवडा-लाडू नको.. काही तरी वेगळे कर..'... बिच्चारी आई.. मग ती कधी खमंग भाजणीचं थालीपीठ (वर छान लोण्याचा गोळा) तर कधी धिरडी तर कधी गुळपापडी असे करून द्यायची... घरी सतत कोणाचे न कोणाचे उपवास असल्याने शाबुदाणा खिचडी हा ऑपशन तर असायचाच.. तूप मेतकूट भात, फोडणीचा भात तर शिरा पोहे पेक्षा जास्त जवळचा वाटायचा.. आत्ता मिळणारे मॅग्गी, इन्स्टंट सूप असले पर्याय कधी नव्हतेच.. बाहेर जाऊन खायला रेस्टोरंट नव्हती पण ती कमी कधी जाणवली नाही. काही बदल, काही नवीन खावे वाटले तर आई नामक जेनी घरीच इडली, डोसा, पराठे, टोमॅटो ऑम्लेट, भेळ, पावभाजी असे प्रकार करायची.
अजुनी हि जेनी प्रत्येक भारतवारीच्या वेळी "मधा, तुला काय काय घेऊन जायचे आहे त्याची यादी पाठव हं.. म्हणजे माझ्या सवडीने मी सगळे करून ठेवेन". असे न चुकता सांगते. तिला कितीही सांगितले, आई तू नको हा व्याप करू, मी विकतचे घेऊन जाईन. ह्यावर तिचे ठरलेले उत्तर.. "मी आहे तोवर घेऊन जा नंतर आहेच विकतचे" कधी कधी प्रश्न पडतो का करतात आया असे? का इतके करतच राहतात? असो. विषयांतर नको.. नाहीतर ह्या विचारात "आजीचा खाऊ" मागे राहायचा..
शेवटी मी ऋचाला विचारले "आजीचा खाऊ" म्हणजे नक्की काय? तर म्हणाली अग, नाही का मला आवडते म्हणून आजीने ते काय काय दिले आहे, ते म्हणजे "आईचा खाऊ!" मला तिच्या उत्तराची कमाल वाटली.. खरंच ऋचाला आवडते म्हणून आई काय काय देत असते... थालीपीठाची भाजणी, चकली भाजणी, आंबोळ्यांचे पीठ, धिरड्याचे पीठ, लिंबाचे गोडे लोणचे, मेतकूट आणि ते हि सगळे स्वतःच्या हातचे.. घरी केलेले. नाही म्हणून चालतच नाही. अग तुझ्यासाठी नाही माझ्या नातीसाठी करते आहे. तुझी मुलगी, ना कसल्या पोळ्या खाते ना कसले लाडू, ना कसल्या खिरी. जे खाते ते तरी घेऊन जा.. असे बोलून निरुत्तर करते... हो बाई कर.. तू केल्या शिवाय तुझ्या नातीला काही चांगले चुंगले खायला मिळायचे नाही. असे म्हणण्याशिवाय पर्याय राहत नाही.
ऋचाने दिलेले "आजीचा खाऊ" हे नाव एकदम पटले!! आजी जे कौतुकाने खाण्यासाठी देते तो खाऊ, "आजीचा खाऊ".. आपली खाद्य संस्कृती समृद्ध करून पुढच्या पिढीत ती पोचवणाऱ्या ह्या माउलीला हे सांगायलाच हवे.... पण त्या आधी आई ब्रँड सॉरी सॉरी आजी ब्रँड गोडामसाल्याची गरम आमटी, आजी ब्रँड भाजणीत घोळवलेले वांग्याचे काप आणि भात असा फक्कड बेत करते... आणि मग तृप्त मानाने सांगते "तू ह्या जगातील बेस्ट कूक आहेस.. we love you and we love your खाऊ "आजीचा खाऊ"!!"
-मी मधुरा...
१५ सप्टेंबर २०१९
